کتاب بوف کور از مهمترین داستان‌های بلند ایرانی نوشته‌ی صادق هدایت است که در برای اولین بار در هند به چاپ رسید و در ایران و خارج بارها و بارها به چاپ و ترجمه رسیده است. این رمان ماجرای انسان و درون انسان است که در عین سادگی و روانی متن، پیچیدگی‌های داستانی بسیاری دارد و خواننده‌ی کتاب می‌تواند از نگاه خود نسبت به آن معنایی را درک کند. با اون یا این همراه باشید تا این شاهکار ادبی را بررسی کنیم.
معرفی کتاب بوف کور
کتاب بوف کور از مشهورترین رمان های بلند ادبیات معاصر فارسی است که به قلم صادق هدایت در سال 1332برای اولین بار در ایران و توسط انتشارات امیرکبیر به چاپ رسید. کتاب بوف کور را تا به امروز بیش از 30 انتشارات چاپ کردند تا اهمیت این کتاب را به رخ جهانیان بکشند.
این کتاب به زبان‌های مختلف از جمله انگلیسی، فرانسه، آلمانی و … ترجمه و به چاپ نیز رسیده است و برخی منتقدان ان را در سبک خودش یعنی سوررئالیست بهترین می‌دانند.
در این رمان شیوه نگارش نویسنده با آثار دیگرش همچون سگ ولگرد، سه قطره خون و … متفاوت است. بوف کور چند لایه، پرمحتوا و تاثیرگذار است و از جامع‌ترین آثار هدایت از نظر فرم و بیان قصه به شمار می‌آید.
کتاب بوف کور از جنبه خودآگاه و ناخودآگاه روایت می‌شود و حالتی چرخشی و دایره وار دارد که در عین حال که در واقعیت قرار گرفته است به سرعت به دنیای خیال می‌رود، در صورتی که داستان در واقع در خواب و بیداری است و جنبه‌های بیرونی داستان نسبت به جنبه‌های درونی آن در تضاد به سر می‌برند.
این رمان به دلیل تصویرسازی‌ها و فضاهای فرا واقعی که در اصطاح به آن سورئال گفته می‌شود، از نظر روانشناسی و جامعه شناسی مورد بررسی قرار می‌گیرد. این اثر نمادین نقدهای بسیاری به خود دیده است و هر کس از زاویه نگاه خود آن را توصیف می‌کند. این کتاب سرشار از استعارات ادبی است که برای خواننده کتاب جذابیت دارد.
با هم قسمتی از کتاب را می‌خوانیم:
“ترس این که پرهای متکا تیغه‌ی خنجر بشود، دگمه‌ی ستره‌ام بی‌اندازه بزرگ به اندازه‌ی سنگ آسیا بشود، …، ترس اینکه کرم توی پاشویه حوض خانه‌مان مار هندی بشود، …، ترس اینکه صدایم ببرد و هر‌چه فریاد بزنم کسی به دادم نرسد.”
بوف کور – صادق هدایت
خلاصه کتاب
صادق هدایت در کتاب بوف کور دو داستان را به صورت همزمان به تصویر می‌کشد اولین داستان روایت مردی جوان و هنرمندی است که در تنهایی خود فرو رفته و حرفه او نقاشی روی قلمدان است. نقشی که مرد روی قلمدان‌ها می‌کشد نقش زنی است با لباس مشکی که گل نیلوفر آبی را به پیرمردی که زیر درخت سرو که جوی آبی از میان آن‌ها می‌گذرد هدیه می‌دهد.
این طرح به طور عجیبی بر روی تمام قلمدان‌ها توسط مرد جوان نقش بسته است. درگذر زمان او عاشق زنی می‌شود که توسط پیرمردی اسیر جادو شده و در دنیایی دیگر زندگی می‌کند. داستان حول اتفاقاتی که باعث تحول زندگی مرد جوان می‌شود، می‌گردد.
دومین داستان روایت جوانی نویسنده است که از بیمارهای جسمی، ذهنی و روحی رنج می‌برد. او که به اجبار خانواده خود با دختری که درکودکی با او همبازی بوده ازدواج می‌کند، در زندگی مشکلاتی از سوی زن و خانواده خودش برایش اتفاق می‌افتد که مرد از این شیوه زندگی متنفر است و این تنفر باعث اتفاقات عجیب و جالبی می‌شود که با خواندن کتاب بوف کور می‌توانید به آن پی ببرید.
نقد و بررسی کتاب بوف کور
از نظر منتقدا، شیوه‌های داستان نویسی مدرن با این رمان وارد ایران شده است و رمان بوف کور روایتی خلاقانه و عجیب در نوع خودش محسوب می‌شود. انگار که نویسنده داستان را در عالمی بین حالت عادی و گیجی بیان می‌کند و در عین بی نظمی در نوشتار دارای نظمی شگفت انگیز است. در این رمان نویسنده داستان را از زبان راوی بیان می‌کند که شکل ظاهری داستان را نشان می‌دهد.
برای درک این کتاب باید از ناخوداگاه و تخیل خود استفاده کنید. در بوف کور صادق هداست داستان فقط از زبان راوی بیان می‌شود و ما اتفاقات را از زبان شخصیت‌ها شاهد نیستیم. از نظر بروتون مؤسس جنبش واقع گرایی در فرانسه، بوف کور در شمار بیست کتاب شاهکار قرن بیستم میلادی قرار دارد. همچنین هنری میلر، نویسنده‌ی معاصر آمریکایی، درباره آن گفته است: “بوف کور هدایت کتابی است که من آرزو دارم روزی نظیر آن را بنویسم. مانند این داستان در هیچ زبانی ندیده‌ام. آن را واقعاً دوست دارم.”
بوف کور نتیجه‌ی خیال پردازی و فکرهای درهم و نامنظم نویسنده‌ی داستان است که شامل دو قسمت جدا از هم می‌شود. این دو قسمت را نویسنده با ظرافت بسیار و با استفاده از رشته‌هایی از تشابه در وصف کردن‌ها و کنایه‌هایی به هم وابسته کرده است. BLIND OWL در واقع کتابی است که از همان شروع داستان، خواننده را به فکر فرو می برد و جذابیت خود را به خواننده اثبات می‌کند.
کتاب‌های صادق هدایت از آن دسته از کتاب‌هایی هستند که باید دقیق و عمیق‌تر به آن پرداخته شود تا به عمق نوشته‌های نویسنده پی برد. از نگاه کاربران کتاب بوف کور دارای توصیفات و داستان پردازی‌هایی است که با نگاهی عمیق تر، خواننده می‌تواند خود را در مکان و حالات کتاب تصور کند.
در تمامی آثار صادق هدایت شاهد ابهامات و پیچیدگی‌های دنیای درون هستیم اما در کتاب بوف کور این حالات بیشتر از آثار دیگر قابل درک است، به طوری که امکان دارد ذهن خود را برپایه‌ی بی ثباتی دنیا تلقی کنیم.
در این کتاب با درهم آمیختن واقعیت و تخیل بدون در نظر گرفتن روش‌های مرسوم و کلیشه‌ای، رعایت قوانین رایج فیزیکی و حتی قواعد حاکم بر رمان گام مهم در ادبیات مدرن برداشته است. هدایت با استفاده از این دو ابزار برای پیش‌برد دو داستان خود در آن مقطع زمانی نگاهی جدید به استفاده از توهم و تخیل در داستان استفاده نموده است.
شاید دوست داشته باشید این مطالب را هم بخوانید:
- بررسی کتاب بادبادک باز (نوشته خالد حسینی)
- 5 کتاب عادل فردوسی پور که باید خواند
- معرفی کتاب ملت عشق (چهل قانون عشق با الیف شافاک)
- کتاب زمین بر پشت لاک پشت ها (داستان یک رنج با شکوه)
- بهترین رمان نویسندگان معروف ایرانی
کلام آخر
بوف کور اولین و مهمترین اثر سورئال در ایران به شمار می‌آید که توانایی نویسنده در تصویر سازی و قدرت تخیل این رمان به اثری بی نظیر تبدیل کرده است که در هر بار خواندن می‌توان رازی را کشف کرد. این شاهکار ادبیات معاصر ایران که درون مایه فلسفی بسیاری در خود دارد و توانایی این را دارد که خواننده را به فکر درباره‌ی خود و زیستن و مرگ وادار می‌کند. این به شما بستگی دارد که در ادامه چگونه با این کتاب همراه شوید. اگر طرفدار صادق هستید، 5 کتاب صادق هدایت که باید بخوانید را مطالعه کنید.